Pomoc społeczna i zasady jej udzielania

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej (minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, wojewodowie) i samorządowej (marszałkowie województw, starostowie na poziomie powiatów oraz wójtowie, burmistrzowie bądź prezydenci miast na poziomie gmin). Organy te realizując zadania pomocy społecznej współpracują, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.

Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej.

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej przysługuje:

1. osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
   1. na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d lub w art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej;
   2. w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany - w formie schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego;
3. mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

I. Pomoc społeczna polega w szczególności na:

• przyznawaniu i wypłacaniu świadczeń;
• pracy socjalnej;
• prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej;
• analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej;
• realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych;
• rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.

Główne cele pomocy społecznej:

• wsparcie osób i rodzin w przezwyciężeniu trudnej sytuacji życiowej, doprowadzenie - w miarę możliwości - do ich życiowego usamodzielniania i umożliwienie im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka;
• zapewnienie dochodu na poziomie interwencji socjalnej – dla osób, które nie posiadają dochodu lub posiadają niski dochód, w wieku poprodukcyjnym i osobom niepełnosprawnym;
• zapewnienie dochodu do wysokości poziomu interwencji socjalnej osobom i rodzinom o niskich dochodach, które wymagają okresowego wsparcia;
• zapewnienie profesjonalnej pomocy rodzinom dotkniętym skutkami patologii społecznej, w tym przemocą w rodzinie;
• integracja ze środowiskiem osób wykluczonych społecznie;
• stworzenie sieci usług socjalnych adekwatnych do potrzeb w tym zakresie.

Pomoc społeczna od dnia 1 maja 2004 r. funkcjonuje na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 930, z późn. zm.).

II. Zasady udzielania pomocy społecznej

1. Świadczenia pomocy społecznej udzielane są na wniosek:
   • osoby zainteresowanej;
   • jej przedstawiciela ustawowego;
   • innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego.

   Pomoc społeczna może być także udzielana z urzędu.

2. Wniosek należy złożyć u pracowników socjalnych, a każdy obsługuje mieszkańców określonego obszaru gminy.
3. Wpływ wniosku o pomoc rozpoczyna postępowanie administracyjne – w ciągu miesiąca zostanie wydana decyzja administracyjna w sprawie pomocy o jaką ubiega się Wnioskodawca. W uzasadnionych przypadkach termin wydania decyzji może ulec przedłużeniu do 2 miesięcy – Wnioskodawca jest o tym informowany na piśmie.
4. W ciągu 14 dni roboczych od złożenia wniosku pracownik socjalny przeprowadza rodzinny wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania. Wywiad ma na celu ustalenie sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osób i rodzin ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej. Podczas wywiadu precyzowane są potrzeby Wnioskodawcy oraz określane formy pomocy.

   Niewyrażenie zgody na przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego przez osoby lub rodziny ubiegające się o świadczenia z pomocy społecznej stanowi podstawę do odmowy przyznania świadczenia.

5. W przypadku ubiegania się o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej po raz kolejny, a także gdy nastąpiła zmiana danych zawartych w wywiadzie, sporządza się aktualizację wywiadu.

   W przypadku osób korzystających ze stałych form pomocy aktualizację sporządza się nie rzadziej niż co 6 miesięcy, mimo braku zmiany danych.

6. Pracownik socjalny przeprowadzający rodzinny wywiad środowiskowy może domagać się od osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc złożenia oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym.

   Odmowa złożenia oświadczenia jest podstawą wydania decyzji o odmowie przyznania świadczenia.

7. Osoby i rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej są obowiązane niezwłocznie poinformować Ośrodek, o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń.
8. Świadczenia pieniężne mogą być wypłacane w kasie Ośrodka, przekazywane na konto, kartę przedpłaconą, a w uzasadnionych przypadkach (w szczególności osobom ze znacznym stopniem niepełnosprawności) przesyłane pocztą na adres domowy.
9. Od decyzji służy prawo odwołania - w terminie 14 dnia od otrzymania.

III. Powody uzasadniające przyznawanie świadczeń

Pomocy społecznej udziela się z powodu(art. 7 ustawy o pomocy społecznej):

1. ubóstwa;
2. sieroctwa;
3. bezdomności;
4. bezrobocia;
5. niepełnosprawności;
6. długotrwałej lub ciężkiej choroby;
7. przemocy w rodzinie;
8. potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
9. bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
10. trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy bądź ochronę uzupełniającą;
11. trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
12. alkoholizmu lub narkomanii;
13. zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
14. klęski żywiołowej lub ekologicznej.

IV. Prawo do świadczeń pieniężnych przysługuje:

• osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 634 zł (jest to tzw. kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej);
• osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 514 zł (jest to tzw. kryterium dochodowe na osobę w rodzinie);
• rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie (tzw. kryterium dochodowe rodziny).

- przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów uzasadniających przyznanie świadczeń - podanych wyżej (art. 7 ustawy o pomocy społecznej).

Kryterium dochodowe rodziny ustala się mnożąc kwotę 514 zł przez liczbę osób w rodzinie (np. kryterium na rodzinę 3-osobową wynosi 1542 zł).

W systemie pomocy społecznej przez rodzinę rozumie się osoby spokrewnione i niespokrewnione, pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące.

Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:

• miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
• składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;
• kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

Do dochodu ustalonego nie wlicza się:

• jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego;
• zasiłku celowego;
• pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty;
• wartości świadczenia w naturze;
• świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych;
• dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego.

W stosunku do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą:

• opodatkowaną podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych - za dochód przyjmuje się przychód z tej działalności pomniejszony o koszty uzyskania przychodu, obciążenie podatkiem należnym określonym w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych i składkami na ubezpieczenie zdrowotne określonymi w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, związane z prowadzeniem tej działalności oraz odliczonymi od dochodu składkami na ubezpieczenia społeczne niezaliczonymi do kosztów uzyskania przychodów, określonymi w odrębnych przepisach, z tym że dochód ustala się, dzieląc kwotę dochodu z działalności gospodarczej wykazanego w zeznaniu podatkowym złożonym za poprzedni rok kalendarzowy przez liczbę miesięcy, w których podatnik prowadził działalność, a jeżeli nie prowadził działalności, za dochód przyjmuje się kwotę zadeklarowaną w oświadczeniu tej osoby;
• opodatkowaną na zasadach określonych w przepisach o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne - za dochód przyjmuje się kwotę zadeklarowaną w oświadczeniu tej osoby.

Kwota dochodu z 1 ha przeliczeniowego wynosi 288 zł.

Przy ustalaniu prawa do zasiłków stałego i okresowego w składzie rodziny nie uwzględnia się dzieci wychowywanych w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka oraz pełnoletnich wychowanków rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, a do dochodu rodziny nie wlicza się ich dochodów oraz świadczeń na pokrycie kosztów ich utrzymania i dodatków przyznanych na podstawie przepisów o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Osobie odbywającej karę pozbawienia wolności, z wyjątkiem osób odbywających karę w systemie dozoru elektronicznego, nie przysługuje prawo do świadczeń z pomocy społecznej. Osobie tymczasowo aresztowanej zawiesza się prawo do świadczeń z pomocy społecznej. Za okres tymczasowego aresztowania nie udziela się świadczeń.

W przypadku stwierdzenia przez pracownika socjalnego marnotrawienia przyznanych świadczeń, ich celowego niszczenia lub korzystania w sposób niezgodny z przeznaczeniem bądź marnotrawienia własnych zasobów finansowych może nastąpić ograniczenie świadczeń, odmowa ich przyznania albo przyznanie pomocy w formie świadczenia niepieniężnego.

V. Świadczenia pieniężne

Zasiłek stały

Jest to świadczenie obligatoryjne (obowiązkowe) przysługujące na podstawie art. 37 ustawy o pomocy społecznej osobom całkowicie niezdolnym do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnym do pracy, spełniającym kryterium dochodowe (dochód osoby samotnie gospodarującej musi być niższy od kwoty 634 zł, zaś w przypadku rodziny – dochód własny osoby ubiegającej się o zasiłek stały oraz dochód na osobę w rodzinie musi być niższy od kwoty 514 zł).

Zasiłek stały ustala się w wysokości:

1. w przypadku osoby samotnie gospodarującej - różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej (634 zł) a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 604 zł miesięcznie;
2. w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie (514 zł) a dochodem na osobę w rodzinie.

Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie.

Zasiłek okresowy

Świadczenie przysługuje na podstawie art. 38 ustawy o pomocy społecznej osobom i rodzinom o dochodzie niższym od kryterium ustawowego, w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego.

Zasiłek okresowy ustala się:

1. w przypadku osoby samotnie gospodarującej – do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418 zł miesięcznie.
2. w przypadku rodziny – do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.

Minimalna wysokość zasiłku okresowego wynosi:

1. w przypadku osoby samotnie gospodarującej – 50% różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby;
2. w przypadku rodziny – 50% różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem rodziny.

Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł.

Okres, na jaki przyznane zostanie to świadczenie, ustala ośrodek pomocy społecznej na podstawie okoliczności sprawy.

Zasiłek celowy

Jest świadczeniem uznaniowym, przyznawanym na podstawie art. 39 ustawy o pomocy społecznej, na zaspokojenie niezbędnej potrzeby życiowej, a w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Osobom bezdomnym i innym osobom niemającym dochodu oraz możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych może być przyznany zasiłek celowy na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne.

Zasiłek celowy na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego

Jest to świadczenie uznaniowe przyznawane na podstawie art. 40 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego. W takim przypadku, zasiłek może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi.

Zasiłek celowy na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną

Jest to świadczenie uznaniowe przyznawane na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej.
W takim przypadku, zasiłek może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi.

Zasiłek celowy na zakup posiłku lub żywności z Programu Rządowego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”

Wieloletni program wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” na lata 2014-2020 przyjęty został Uchwałą Nr 221 Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2013 r. Celem tego Programu jest ograniczenie zjawiska niedożywienia dzieci i młodzieży z rodzin o niskich dochodach lub znajdujących się w trudnej sytuacji oraz osób dorosłych, w szczególności osób samotnych, w podeszłym wieku, chorych lub osób niepełnosprawnych. Formy udzielanej pomocy stanowią: posiłek, świadczenie pieniężne na zakup posiłku lub żywności świadczenia rzeczowe.
Zasiłek celowy na zakup posiłku lub żywności w ramach Programu może być przyznany osobom spełniającym warunki otrzymania pomocy wskazane w ustawie o pomocy społecznej, których dochód nie przekracza 150% kryterium dochodowego (art. 8 ustawy o pomocy społecznej - kryterium to wynosi odpowiednio: dla osoby samotnie gospodarującej - 951 zł, na osobę w rodzinie - 771 zł).

Specjalny zasiłek celowy

Jest świadczeniem uznaniowym przyznawanym w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium ustawowe - w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny (zasiłek nie podlega zwrotowi - art. 41 ustawy o pomocy społecznej).

Zasiłek celowy na zasadach zwrotu

Świadczenie to może być przyznane w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe, ale pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku (art. 41 ustawy o pomocy społecznej).

Pomoc na ekonomiczne usamodzielnienie

Świadczenie fakultatywne przyznawane na mocy art. 43 ustawy o pomocy społecznej w formie pieniężnej – w postaci jednorazowego zasiłku celowego lub nieoprocentowanej pożyczki. Pożyczka może być umorzona w całości lub w części, jeżeli przyczyni się do szybszego osiągnięcia celów pomocy społecznej.
Pomoc w celu ekonomicznego usamodzielnienia nie przysługuje, jeżeli osoba lub rodzina ubiegająca się otrzymała już pomoc na ten cel z innego źródła.
Aktualnie, ze względu na dużą liczbę świadczeniobiorców i ograniczoną ilość środków finansowych, MOPR w pierwszej kolejności zaspokaja najbardziej niezbędne i uzasadnione potrzeby bytowe.

Pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom uprawnionym

Świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla uprawnionych cudzoziemców

Wynagrodzenie należne opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznane przez sąd

Wynagrodzenie za sprawowanie opieki wypłaca się w wysokości ustalonej przez sąd.

VI. Świadczenia niepieniężne

Praca socjalna

• Praca socjalna świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym;
• Praca socjalna prowadzona jest z osobami, rodzinami w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej, a ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności.

Praca socjalna świadczona jest osobom i rodzinom bez względu na dochód.
Praca socjalna jest świadczona przez pracowników socjalnych.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne

• Opłacanie składki zdrowotnej następuje za osoby, które nie posiadają ubezpieczenia z innego tytułu, a są uprawnione do zasiłku stałego z pomocy społecznej oraz m.in. objęte kontraktem socjalnym, indywidualnym programem zatrudnienia socjalnego;
• Opłacanie składki na ubezpieczenie społeczne następuje za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny (dotyczy osoby niepodlegającej obowiązkowi ubezpieczenia emerytalnego i rentowego).

Pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie

Świadczenie fakultatywne przyznawane na mocy art. 43 ustawy o pomocy społecznej - pomoc w formie rzeczowej polega na udostępnieniu maszyn i narzędzi pracy stwarzających możliwość zorganizowania własnego warsztatu pracy oraz urządzeń ułatwiających niepełnosprawnym pracę. Przedmioty te i urządzenia są udostępniane na podstawie umowy użyczenia. Pomoc w celu ekonomicznego usamodzielnienia nie przysługuje, jeżeli osoba lub rodzina ubiegająca się otrzymała już pomoc na ten cel z innego źródła.
Aktualnie, ze względu na dużą liczbę świadczeniobiorców i ograniczoną ilość środków finansowych, MOPR w pierwszej kolejności zaspokaja najbardziej niezbędne i uzasadnione potrzeby bytowe.

Sprawienie pogrzebu

Sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym, odbywa się w sposób ustalony przez gminę, zgodnie z wyznaniem zmarłego.

Poradnictwo specjalistyczne

Poradnictwo specjalistyczne, w szczególności prawne, psychologiczne i rodzinne, jest świadczone osobom i rodzinom, które mają trudności lub wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych, bez względu na dochód.

Interwencja kryzysowa

Pomoc przysługuje osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód.
Interwencja kryzysowa stanowi zespół działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu. Celem interwencji kryzysowej jest przywrócenie równowagi psychicznej i umiejętności samodzielnego zadbania o siebie.

Schronienie, niezbędne ubranie

Udzielenie pomocy jest realizowane poprzez zapewnienie schronienia w domu dla bezdomnych, schronisku, noclegowni i ogrzewalni.
Przyznanie niezbędnego ubrania następuje przez dostarczenie osobie potrzebującej bielizny, odzieży, obuwia odpowiednich do pory roku.
Pomoc ta jest świadczona we współpracy z organizacjami pozarządowymi.

Pomoc w postaci jednego gorącego posiłku

Posiłek przysługuje osobie, która własnym staraniem nie może go sobie zapewnić.
Osoby dorosłe posiłek mogą spożyć w Dziennym Domu Pomocy Społecznej, natomiast dzieci i młodzież w żłobku, przedszkolu lub szkole.
Pomoc w formie posiłku realizowana jest głównie w ramach programu ,,Pomoc państwa w zakresie dożywiania” na lata 2014-2020.

Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze

Jedną z niepieniężnych form pomocy są:

• usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy;
• specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia.

Pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych przysługuje osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona. Pomoc w tej formie może być także przyznana osobie, w przypadku gdy opieki nie może zapewnić rodzina.
Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.
Odpłatność za usługi opiekuńcze ustalana jest w zależności od dochodu świadczeniobiorcy, zgodnie z Uchwałą Nr XXV/230/2017 Rady Miejskiej w Zabłudowie z dnia 9 maja 2017 r. o zmianie uchwały w sprawie określenia szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi
opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również trybu ich pobierania (Dziennik Urzędowy Województwa Podlaskiego, Poz. 1943).
Istnieje możliwość zwolnienia częściowego lub nawet całkowitego z odpłatności za usługi w przypadku udokumentowania wydatków klienta związanych z leczeniem, śmiercią w rodzinie, stratami z powodu wypadków losowych lub innych uzasadnionych przyczyn.
Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.
Odpłatność za specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi ustalana jest zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych. W przypadku usług specjalistycznych również istnieje możliwość całkowitego lub częściowego zwolnienia od ponoszenia opłat za usługi.
Usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie przebywającej w ośrodku wsparcia, czyli: środowiskowym domu samopomocy, dziennym domu pomocy, domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schronisku oraz klubie samopomocy.

Mieszkanie chronione

Jest formą pomocy społecznej zapewniającą warunki samodzielnego funkcjonowania w środowisku i w integracji ze społecznością lokalną.

Pobyt i usługi w domu pomocy społecznej

Do domów pomocy społecznej kierowane są osoby wymagające całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogące samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, którym nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych.
Niezbędne jest przedstawienie zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego konieczność umieszczenia w domu, a w przypadku osób zaburzonych psychicznie lub upośledzonych umysłowo zaświadczenia psychologa i lekarza psychiatry oraz podpisanie oświadczenia.
Domy pomocy społecznej w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone, dzielą się na domy dla:

• osób w podeszłym wieku;
• osób przewlekle somatycznie chorych;
• osób przewlekle psychicznie chorych;
• dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie;
• dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie;
• osób niepełnosprawnych fizycznie;
• osób uzależnionych od alkoholu.

Pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie - w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych

Potwierdzenie prawa do świadczeń opieki zdrowotnej

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych daje prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej osobom innym niż ubezpieczone posiadającym miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które posiadają obywatelstwo polskie lub uzyskały w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach spełniające kryterium dochodowe, o którym mowa w art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, co do których nie stwierdzono okoliczności, o której mowa w art. 12 tej ustawy, na zasadach i w zakresie określonych dla ubezpieczonych.
W stosunku do tych osób dokumentem potwierdzającym prawo do świadczeń opieki zdrowotnej jest decyzja wydana przez Dyrektora MOPR.
Decyzję wydaje się po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego.
Z wnioskiem o objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym występuje osoba Zainteresowana, a w sytuacjach nagłych – zakład opieki zdrowotnej udzielający świadczeń zdrowotnych. Postępowanie w sprawie ww. świadczeń może być wszczęte również z urzędu lub na wniosek właściwego NFZ.

Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa 2014-2020 (PO PŻ)

Program PO PŻ (FEAD) jest krajowym programem operacyjnym współfinansowanym ze środków Europejskiego Funduszu Najbardziej Potrzebującym.
Celem Programu FEAD jest ograniczanie ubóstwa poprzez zwiększenie bezpieczeństwa żywnościowego osób najbardziej potrzebujących i realizacja działań na rzecz włączenia społecznego.
Pomoc w ramach PO PŻ (FEAD) kierowana jest do tych osób i rodzin, które z powodu niskich dochodów nie mogą zapewnić sobie bądź rodzinie odpowiednich produktów żywnościowych.
Z Programu mogą korzystać osoby znajdujące się w trudnej sytuacji (określonej przesłankami z art. 7 ustawy o pomocy społecznej oraz poziomem dochodów, które nie mogą przekroczyć odpowiednio: w przypadku osoby samotnie gospodarującej kwoty 1268,00 zł, w przypadku rodziny - kwoty 1028,00 zł na osobę w rodzinie).
Pomoc mogą uzyskać osoby i rodziny skierowane przez ośrodek pomocy społecznej, a w przypadku osób bezdomnych, mogą być także kierowane bezpośrednio przez organizację partnerską.
Pomoc w postaci artykułów spożywczych lub posiłków udzielana jest nieodpłatnie.
Proces dystrybucji artykułów spożywczych wśród osób najbardziej potrzebujących realizują organizacje pozarządowe.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Zabłudowie współpracuje z podmiotami realizującymi (w ramach Program FEAD) dystrybucję żywności w Białymstoku.
W celu uzyskania skierowania do otrzymania pomocy żywnościowej wydawanej przez organizacje partnerskie należy zgłosić się do pracownika socjalnego.